Rate this book

Aşk-ı Memnu (2010)

by Halid Ziya Uşaklıgil(Favorite Author)

3.58 of 5 Votes: 5

ISBN

9754471444 (ISBN13: 9789754471441)

languge

English

genre

Romance

publisher

Özgür Yayınları

review 1: Boğaz’da beyaz büyük bir tekne. Adnan bey, kızı Elektra, oğlu Bülent, amcaoğlu Behlül, yaşlı bir mürebbiye ve hizmetçiler yaşıyor içinde. Karadan uzakta herkes mutlu bu teknede. Tekneye eski ama süslü püslü bir sandal yaklaşıyor, yolcuları adı kötüye çıkmış bir kadın ve iki kızı. Kanlarından ötürü niyetleri kıpkırmızı. İstedikleri olsa da, pamuğun üstünde kuruyan kan gibi içlerinde en bahtsız olan dönüyor karaya, diğer ikisi sandallarına geri konup yolcu edilirken karaya.Sembolik bir anlatımla kitabı özetlemeye çalıştım. Kitabın isminin yönlendirmesiyle Bihter ve Behlül’ün yasak aşklarının anlatıldığını düşünmek hata olur. Gerçekte ikisi iç içe geçmiş, bir tanesi biraz da özü gereği ayrık... more kalmış üç hikâye anlatılıyor. Bana göre, kitabın ilk kısmında anlatılan ve kitaba ismini veren gayrimeşru ilişki, Bihter tarafından değil de annesi tarafından yaşanıyor. Olayların kökeninde, Melih bey tayfasının özelliklerini taşıyan annesi Firdevs hanım bulunuyor. Bihter sadece hikâyedeki trajik karakter olma rolünü oynuyor. Firdevs Hanım, kitabın başından sonuna kadar yazar tarafından olumsuz, nefret edilesi biri olarak sunuluyor. İlk evlenen kızı Peyker’i kıskanıyor ve onu nine yaptığı için içten içe kin güdüyor. Adnan Bey ile kendisini yakıştırırken Bihter’in bu varlıklı insanla evlenmesini hazmedemiyor. Kızını üzeceğini bilerek Behlül ile Nihal’in bir araya gelmelerini destekliyor. Ve sonunda kızının ölümüne sebep oluyor. Benim gözümde Bihter’in ikinci plana kayıp Firdevs Hanım’ın öne çıkmasının sebepleri şöyle: Bir kere, Bihter tümüyle genleriyle belirlenmiş bir kaderi yaşayan trajik bir karakter. Bihter, babası Melih Bey’in ölümüyle sonuçlanan Firdevs Hanım’ın ihanetinin, doğru düzgün ve varlıklı bir izdivaç bulmasına mani olacağını, Adnan Bey’in kendisi için bir daha gelmeyecek bir şans olduğunu düşündüğü için onunla evleniyor. Annesinden nefret ediyor, onu küçük görüyor ve onun gibi bir anne olmak istemediğinden Adnan Bey ile evliliklerinin başlangıcında, çocuklu biriyle evlenmiş olmayı da dert etmeyip, bundan mutlu oluyor. Kendi çocuklarına bile sevgi gösteremeyen Firdevs’in asla gösteremeyeceği bir tepki bu. Ancak işler planladığı gibi gitmiyor. Yaşlı adamı sevemiyor ve eğer kendisi sevip sevilmezse öleceğini düşündüğü için kendini Behlül’e veriyor. İhanetin sorumlusu olarak da annesinden gelen kanı/genleri görüyor. İşte kitabın ana konularından biri olan ihanette bile Firdevs Hanım’ın ismi öne çıkıyor. Aldatmanın sorumlusu tabii ki tümüyle Firdevs Hanım olamaz ama kızlarını yetiştirme biçimi, onlara gösteremediği ilgi ve sevgi, hissettiği düşmanca kıskançlık, yaşlılık bunalımları kızlarına da yansıyor. Saydığım olumsuzlukların etkisi Peyker’de görülmüyor çünkü onun daha çok babaya benzediği söyleniyor.Yine Firdevs Hanım eklemlerinden rahatsızlanınca Peyker ve kocasıyla atışıp soluğu Adnan Bey’in yalısında alıyor. Firdevs Hanım’ın yalıya gelişi, yaşlı mürebbiyenin gönderilmesiyle aynı zamana denk geliyor. Onun gelişi ister istemez, babasının elinden alınmasına ve birlikte yaşadığı ve sevdiği kardeşi Bülent’in, hizmetçilerin ve mürebbiyenin gönderilmesine içerleyen, bu sebeplerle Adnan Bey’e ve en çok Bihter’e kan kusturmakla meşgul Nihal’i daha da alevlendiriyor. Bihter’in o evde çektiklerini daha da katlanılmaz hale getiriyor. Firdevs Hanım’ın o evdeki her soluğu sanki Bihter’den çalınıyor gibi oluyor. Kızı mutsuz oldukça kıskançlıktan kavrulan Firdevs rahatlıyor. Bihter, tıpkı kaderin kendilerine çizdiği yolu yürümekten başka bir şansları olmayan, seçimleri bile kendilerine ait olmayan kişiler gibi portre edilmiş. Evliliğinin, mutsuzluğunun, ihanetinin, bu ihanetinin ifşa olmasının ve son olarak intiharının sorumlusu Firdevs Hanım’mış gibi anlatılıyor. Uşaklıgil adeta, Firdevs Hanım tarzı kadınlara olan nefretini ifade etmek için hikâyeyi Firdevs Hanım’ın hatası etrafında kurgulamış. Ancak yazmaya başlayınca muhtemelen Nihal’in karakteri ondan başrolü kapmış. Benim aşırı kişisel fikrim, bu romanın tümüyle Firdevs Hanım ve Nihal’in hikâyelerini anlattığıdır. Her iki hikâye çok başarılı bir şekilde harmanlanamamış ama her biri kendi içinde gayet iyi işlenmiş. Biraz da Nihal’e, kitabın iki temel sütunundan birisi olduğuna inandığım hikâyeye bakalım. Nihal’in hikâyesinin annesi ölmüş şekilde kurgulanmasının bir sebebi olduğuna inanıyorum. Öyle olmasıydı Adnan Bey Bihter ile evlenemezdi değil mi? Tabii ki şaka yapıyorum. Nihal’in annesinin ölmüş olması baba ile kız arasındaki ilişkiyi fazlaca güçlendirmiş. Nihal’in zayıflıkları ve marazi halleri babanın tüm ilgisini ve sevgisini üstüne çekmiş. Her üvey anne-kız arasında gerçekleşmesi beklenen çatışmalar, Nihal ile Bihter için de düşünülmüş. Tüm iyi niyetiyle onunla dost olmaya çalışan Bihter’le, ona haksızlık yaptığını bilmesine rağmen yakınlaşmamıştır. Bihter yalıya ilk geldiği zamanlarda bir miktar denese de sonradan baba ve üvey annenin birlikte olduğu ortamlarda soğuk durmuştur. Fiziksel olarak tüm o acıma duyguları uyandıran betimlemelerin ardında son derece güçlü bir elektra gizlenmiştir. Kitaptaki her iki karakter, Nihal ve Firdevs Hanım, kısmen de olsa isteklerine kavuşarak tatmin olmuşlardır. Firdevs Hanım kendine istediği kocayı kızına kaptırınca, kızı kaybetsin diye elinden geleni yapar ve başarılı olur. Nihal aslında evlenmek bile istemediği Behlül’ün elinden son anda kurtulur ve en baştan beri istediği şeye, babasının sevgisine tekrar kavuşur. Baba ile kız arasındaki yakınlığı bozan Bihter aradan çıkmıştır. Bana kalırsa Nihal, Behlül’ü bile babasıyla arasına bir engel gibi görüyor olabilir. Teklifini kabul ettiği Behlül’ün yaptıklarını öğrenince üzüleceği yerde rahatlar. Kitabın sonunda Behlül ile beraber gittikleri Heybeliada’daki çamlığı babasıyla gayet mesut ziyaret eder. Uşaklıgil, Aşk-ı Memnu’da, parapsikolojik unsurlar da kullanmıştır. Bunlardan biri, zaman zaman Nihal’in kafasında ona bir takım şeyleri yapması/yapmaması konusunda yönlendiren bir sesin varlığıdır. Annesinin hayaleti yalıda dolaşmaktadır. Diğer bir enteresan durum Heybeliada’daki çamlıkta yaşanmıştır. Behlül tarafından götürülmek istendiği çamlığın karanlığından sebepsiz yere korkmuştur. Karanlıktan çıkacak eller sanki kendisini tutacakmış gibi hissetmiştir. Çamlıkta onu korkutan karanlık gerçekte Behlül’ü seçerse, onunla evlenirse yaşayacağı mutsuzluk konusundaki bir öngörü/ bir uyarıdır. Son olarak Beşir’in tuhaf bir hal alan rahatsızlığı adeta uğramış insanlarda rastlanan fiziksel durumlarla benzerlik taşır. Beşir’in sıradışı sessizliği ve ateşten kavrulan vücuduna bir ruh girmiş gibidir. Kızını uyarmak isteyen bir annenin ruhu.
review 2: Aşk-ı Memnu Türk yazın tarihinde ilk roman olma özelliğine sahip bir kitap. Kitabın ilk roman olma özelliğini geçsek bile Fransız edebiyatından Madame Bovary ve Rus edebiyatından Anna Karenina'dan bir hayli esinlendiği bir gerçek. Ancak kişilerin Osmanlı dönemine göre uyarlanması ve ruhsal durum betimlemeleri oldukça başarılı. Özellikle ana karakter Bihter'in geçirdiği sancılar ve ikilemler Bihter'i intihara götüren durumu net bir biçimde anlatıyor. Her ne kadar çoğu eleştirmen ve okura göre Bihter suçlu ve ahlaksız görülse de, bana göre Bihter yazılabilecek en güzel roman kahramanlarından biridir. Zaman zaman her kadın Bihter'in hissettiği gibi hissediyor, onun gibi kararsızlıklar içinde kalıyor, istemediği ilişkilerin içine kendini kendi eliyle atıyor, pişmanlık duyuyor ama en önemlisi gerçekten aşık oluyor. Bihter'in intihar etmesi benim için toplumsal baskıdan veya vicdan azabından değil. Bihter'in kişiliği göz önüne alındığında sevdiği adam tarafından terk edilmiş, onun tarafından aldatılmış olmak ve büyük bir aşkla sevdiği adama ne olursa olsun güvenemeyeceğini anlamış olmak Bihter'in yaşamına son vermesinin sebebiydi. Romanı eski basımından okumanız, zaman zaman osmanlı kelimelerle cebelleşmeniz tavsiye olunur. less

Download links for: Aşk-ı Memnu

Advertising